** มีการสปอยล์เนื้อหา ใครยังไม่ดูห้ามอ่าน! **
Us ‘หลอนลวงเรา’ หนังเรื่องใหม่ของ Jordan Peele ที่มีจุดจบของเรื่องที่หักมุมแบบคาดเดาไม่ได้ เพราะการดำเนินเรื่องที่พาคนดูให้หลงไปผิดทางตลอดทั้งเรื่อง ก่อนจะเฉลยความจริงที่ทำให้ตะลึงอย่างเยี่ยมยอด! แต่หากเรามองย้อนกลับไปดีๆ จะสังเกตได้ว่า ทุกฉากทุกตอนนั้นมีคำใบ้อะไรซ่อนไว้อยู่ตลอด และทั้งหมดนั่นคือสิ่งที่ทำให้จุดจบของเรื่องสมบูรณ์แบบ และมีเหตุผลมารองรับอย่างเถียงไม่ได้..
ก่อนอื่นต้องทำความรู้จักกับ ร่างเงา (ร่างแฝด) ในเรื่องกันก่อน จากตัวอย่างหนัง เรื่องย่อ เราอาจจะเข้าใจกันว่า ร่างเงาที่หน้าตาเหมือนเรานั้น เป็นร่างแฝดปีศาจของเราหรือเปล่า? เป็นแนวเหนือธรรมชาติอะไรแบบนั้นหรือเปล่า? ซึ่งกว่าเราจะได้รู้ความจริงก็ตอนกลางเรื่องที่ เรด ได้มาอธิบายให้ฟัง จับใจความได้ประมาณว่า ร่างเงา หรือในหนังเรียกว่า The Tethered เกิดมาจากองกรณ์ลับ (ซึ่งน่าจะเป็นรัฐบาลอเมริกา) ที่แอบทำการโคลนนิ่งประชากรในประเทศเพื่อการทดลองบางอย่าง แต่การทดลองก็ไม่ประสบความสำเร็จ โปรเจคล้มไป ประชากรร่างเงาทั้งหลายจึงถูกปล่อยทิ้งไว้อยู่ใต้ดินอย่างนั้น ซึ่งพวกเขาเหล่านี้ก็เป็นคนปกติอย่างเราๆ มีร่างกาย มีสมอง แต่ไม่มีจิตวิญญาณ.. ซึ่งในตอนต้นเรื่องได้มีการพูดถึงว่า ในอเมริกามีการก่อสร้างรถไฟใต้ดิน อุโมงค์ใต้ดิน ต่างๆ มากมาย ที่ถูกทิ้งร้างไว้โดยไม่จำเป็น นั่นคือการบอกใบ้ว่า สิ่งก่อสร้างใต้ดินนั้นเหล่านั้นก็เพื่อการทดลองนี้นั่นแหละ
จุดหักมุมที่ว่าคืออะไร?
ตั้งแต่ต้นเรื่องคนดูจะได้รับข้อมูลว่า คืนหนึ่งในปี 1986 อเดเลด (นางเอก) ในวัยเด็ก ที่เดินเข้าไปในบ้านกระจกริมหาดซานตาครูซ แล้วไปเจอกับร่างเงาของตัวเองในนั้น ทำให้เธอช็อคเสียสติ แล้วหลังจากนั้นเธอก็กลายเป็นเด็กที่ไม่พูด จนพ่อแม่ต้องพาไปหาจิตแพทย์..
แต่ความเป็นจริงที่เฉลยตอนท้ายเรื่องกลับกลายเป็นว่า ในคืนนั้น ร่างเงาของ อเดเลด ที่ชื่อว่า เรด ในบ้านกระจกได้ทำร้ายอเดเลดจนหมดสติ ก่อนที่จะลากร่างของอเดเลดลงไปยังที่อยู่ของเธอที่อยู่ใต้ดินลึกลงไป และล่ามเธอไว้กับเตียง ก่อนที่เรดจะแลกเสื้อผ้ากับอเดเลด เพื่อปลอมตัวขึ้นไปบนโลกข้างบน และใช้ชีวิตใหม่แทนเธอ
นั่นหมายความว่า ตลอดเรื่องผู้หญิงที่เราเข้าใจว่าเป็นอเดเลด จริงๆ แล้วเธอคือ เรด ร่างเงาของเธอนั่นเอง ที่ขึ้นมาใช้ชีวิตอย่างที่ไม่เคยได้โอกาสในตอนที่อยู่ข้างล่าง ได้เรียนเต้นบัลเล่ต์ ได้เรียนภาษา ได้ฝึกพูด ได้ทำอะไรที่ชีวิตข้างล่างไม่สามารถทำได้เหมือนคนข้างบนทั่วไป แถมยังแต่งงานมีลูก 2 คนอีกด้วย ตรงนี้เหมือนเป็นการขยี้ประเด็นเรื่องชนชั้นทางสังคมของประเทศ ประมาณว่า คนจะมีกินหรือยากจน ขึ้นอยู่กับว่าเขาได้รับ ‘โอกาส’ ทางสังคมหรือไม่ เพราะ เรดที่ขึ้นมาจากใต้ดิน ก็แสดงให้เห็นแล้วว่า เมื่อเธอได้รับโอกาส (ถึงแม้ว่าโอกาสของเธอจะมาจากวิธีที่ไม่ถูกไม่ควร) เธอก็สามารถเป็นอะไรที่ต้องการได้เหมือนคนอื่นๆ ข้างบน.. อีกจุดสังเกตที่ขยี้เรื่องชนชั้น คือทางลงใต้ดินที่มีเพียงบันไดเลื่อนขาลงเท่านั้น ไม่มีขึ้น แต่ที่ร่างเงานางเอกตอนเด็กขึ้นมาได้เพราะตอนนั้นไฟดับ
เมื่อมารู้ทีหลังว่า อเดเลด กับ เรด ร่างเงาของเธอสลับตัวกันมาตั้งแต่ต้นเรื่อง แล้วมีจุดไหนบ้างล่ะ ที่ยืนยันได้ว่าเธอสลับตัวกันมาตลอดจริง หนังไม่ได้หักมุมเอาสนุกแบบไร้เหตุผล แต่กลับบอกใบ้ไว้อยู่ตลอดแล้วต่างหาก!
● อเดเลด วัยเด็ก (ตัวปลอม) ที่กลับมากลายเป็นเด็กไม่พูด จนพ่อแม่ต้องพาไปหาจิตแพทย์ เพราะคิดว่าช็อคจากเรื่องในบ้านกระจก จนแม่ของเธอถึงกับพูดว่า ‘ฉันต้องการลูกของฉันคนเดิมกลับมา..’ แต่จริงๆ แล้วเธอไม่สามารถพูดเองได้ต่างหาก เนื่องจากเธอใช้ชีวิตอยู่ใต้ดินนั้นมา แบบที่ไม่เคยเรียนรู้การพูด ไม่รู้จักอะไรสักอย่างบนโลกข้างบน ทำให้เธอต้องเรียนรู้ทุกอย่างใหม่ทั้งหมดจาก 0 แต่เธอก็สามารถโตขึ้นเป็นคนปกติได้
● อเดเลด ดูกลัวที่จะต้องกลับไปที่ชายหาดซานตาครูซอีกครั้ง ฝั่งคนดูถูกหลอกให้เข้าใจว่า เธอมีอดีตที่ไม่ดีที่นั่น ที่ที่เธอเจอร่างเงาของตัวเองมาหลอกในบ้านกระจก แต่แท้จริงแล้ว เธอกลัวว่า เรด (อเดเลดตัวจริง) จะหาทางขึ้นมาตามหาเธอจนเจอต่างหาก..
● บทสนทนาตอนที่ครอบครัวของอเดเลด เผชิญหน้ากับครอบครัวร่างเงาที่บ้านพักตากอากาศ เรด (อเดเลดตัวจริง) พยายามจะเล่าเรื่องให้ฟัง โดยขึ้นต้นว่า ‘กาลครั้งหนึ่ง..’ และเนื้อหาประมาณว่า ขณะที่คนข้างบนกินอาหารอร่อยในวันขอบคุณพระเจ้า คนข้างล่างต้องกินกระต่ายเป็นๆ ตรงนี้คือสิ่งที่บอกได้ว่า ถ้า เรด นั้นอยู่ข้างล่างมาตลอดจริง ทำไมเธอถึงรู้ว่าคนข้างบนกินอะไร รสชาติแบบไหน นั่นเป็นเพราะเธอมีความทรงจำในวัยเด็ก ก่อนที่จะถูกสลับตัวลงไปอยู่ข้างล่างนั่นเอง และวัยเด็กของเธอก็คงหนีไม่พ้นการฟังนิทานกับพ่อแม่ เธอเลยเริ่มต้นเล่าเรื่องด้วยคำว่า ‘กาลครั้งหนึ่ง..’
● เรด เป็นร่างแฝดเพียงคนเดียวที่สามารถพูดภาษาได้ ร่างแฝดที่เหลือจะพูดไม่ได้ ใช้การส่งเสียงคำรามเหมือนสัตว์ แต่เสียงของเรดนั้นแหบ เพราะตอนเด็กที่บ้านกระจก เธอถูกบีบคออย่างแรงโดยร่างเงาจนกล่องเสียงพัง ก่อนจะสลับตัวกัน
● ช่วงท้าย เจสัน ลูกชายของ อเดเลด ถูกเรดจับตัวไป หนังแสดงให้เห็นชัดเจนว่า อเดเลดรู้ว่าเธอจะต้องไปที่ไหน เธอสามารถเดินทางไปยังสถานที่ลับใต้ดินได้อย่างไม่ลังเล เพราะเธอรู้จักที่นั่นเป็นอย่างดีนั่นเอง
● เสียงผิวปากของ เรด ก่อนตาย เรด (อเดเลดตัวจริง) จะมีความสามารถในการผิวปาก โดยที่ ร่างเงานั้นไม่สามารถทำได้ จะเห็นได้จากช่วงต้นของหนัง เมื่ออเดเลด ในวัยเด็ก เดินเข้าไปในบ้านกระจกแล้วผิวปากเพลงแมงมุมลายไปด้วย ซึ่งเธอผิวปากอีกครั้งในตอนท้าย ก่อนที่จะถูก อเดเลด (ตัวปลอม) ฆ่าตาย และตรงนี้เอง อเดเลด ที่ฆ่า เรด ตายไปแล้ว เธอส่งเสียงร้องคำรามเหมือนสัตว์ สื่อให้เห็นว่าเธอคือหนึ่งในพวกร่างเงาที่เคยอยู่ใต้ดินนั่นเอง
● ร่างเงาที่อยู่ใต้ดิน จะถูกบังคับให้ลอกเลียนการเคลื่อนไหวร่างกายของร่างจริงข้างบน อย่างที่เราเห็นในตอนท้าย ว่าถ้าร่างจริงข้างบนกินอาหาร ร่างเงาข้างล่างก็จะทำท่ากินอาหารด้วยแต่อาจจะกินกระต่ายแทน หรือร่างจริงข้างบนเล่นตีตัวตุ่น ร่างเงาข้างล่างก็จะทำท่าตีตัวตุ่นไปด้วย.. มีฉากหนึ่งที่ อับบราฮัม (ร่างเงาของ เก๊บ คนพ่อ) ดูสนใจแว่นตาของเก๊บเอามากๆ เพราะเห็นว่าเก๊บนั้นทำท่าเอานิ้วดันแว่นตา อับบราฮัมจึงหยิบแว่นเก๊บไปใส่ และลองขยับแว่นดูบ้าง แสดงให้เห็นว่า อับบราฮัมนั้นเข้าใจแล้วว่า ท่าที่เขาเอานิ้วดันจมูกมาตลอดตอนอยู่ข้างล่างนั้น เขาทำไปเพื่ออะไรกัน.. หรือเจสันที่ชอบเล่นกลไฟแช็ค แต่จุดไม่ติด ทำให้ พลูโต (ร่างเงาของเจสัน) ที่อยู่ข้างล่างพยายามจะจุดไฟไปด้วย จนเกิดไฟไหม้หน้าจนเป็นแผลเป็นก็เป็นได้ (อันนี้เดา 5555)
● ทำไมต้องกระต่าย? ไปอ่านเจอจากเว็บเมืองนอกที่สัมภาษณ์ผู้กำกับ ได้ความว่า ในเรื่องกระต่ายเป็นอาหารหลักของพวกร่างเงาข้างล่าง เนื่องจากกระต่ายสามารถขยายพันธ์ได้ไวมากๆ และอีกอย่างหนึ่งคือมันเป็นสัตว์ที่ดูผิวเผินเหมือนจะน่ารัก น่าเอ็นดู แต่คนที่ได้ใกล้ชิดกับกระต่ายจริงๆ แล้วจะรู้ดีว่า กระต่ายมันเป็นสัตว์ต่อต้านสังคม แววตามันก็ดูไร้ความปราณี ผู้กำกับบอกอีกว่า ‘ถ้าเราเอาสมองของกระต่ายไปใส่ในคน เราจะได้คนแบบ ไมเคิล ไมเยอร์ จากเรื่อง The Halloween บ้างก็ว่า กระต่ายเป็นสัญลักษณ์แห่งการเกิดใหม่ ซึ่งเข้ากันกับเรื่องที่ เรด ได้ขึ้นมาใช้ชีวิตใหม่ข้างบน..
อันนี้คร่าวๆ ที่พอจะนึกออก แค่นี้ก็ยาวแล้ว จริงๆ เหมือนจะมีอะไรอีกเยอะนะ (เช็คข้อมูลกับเว็บต่างชาติหลายๆ เว็บมา) ถูกผิดยังไงก็ขออภัยล่วงหน้านาจา ใครดูแล้วมีความเห็นยังไงคอมเม้นท์มาได้เลย~
